Dbajmy o serce

Miesiąc luty kojarzy się nam z wielkim świętem zakochanym - Walentynkami. Nasze serca przepełniają się wtedy radością i miłością. To dobry moment, aby pomyśleć o własnym sercu... O tym jak o nie dbamy, o jego kondycji...
Warto się nad tym zastanowić. Aktualnie głównym zagrożeniem zdrowia Polaków są choroby układu krążenia. W 2000 roku stanowiły przyczynę 48% wszystkich zgonów. Prawie co piąty zgon z tego powodu dotyczył ludzi poniżej 65 roku życia. Oczywiście na zachorowania ma wpływ wiele czynników - behawioralne, somatyczne, socjalne, szereg czynników indywidualnych w tym wiek jak również sposób odżywiania.
Choroby
Nie bez znaczenia w rozwoju chorób układu krążenia są powstające w organizmie ludzkim wolne rodniki. Reaktywne formy tlenu (RFT) zwiększają ryzyko chorób poprzez uszkodzenia kluczowych struktur biologicznych. Uszkodzenia, jakie powodują RFT związane są z procesem starzenia oraz z chronicznymi chorobami, włączając nowotwory oraz niedokrwienną chorobę serca.
W stanach patologicznych lub chorobowych, jak cukrzyca czy choroby układu krążenia, wolne rodniki mogą obniżać skuteczność antyutleniaczy prowadząc do stanu określanego, jako stres oksydacyjny. Wiele eksperymentalnych badań donosi, że wzrost stresu oksydacyjnego i obniżenie statusu antyoksydacyjnego są przyczyną zarówno strukturalnych zmian sercowych jak i jego funkcji.
Bronimy się
Oczywiście nasze organizmy w drodze ewolucji wytworzyły systemy obronne przed RFT. Dzielą się one na enzymatyczne i nieenzymatyczne systemy obronne, które ograniczają poziom wolnych rodników w tkankach. Do antyutleniaczy nieenzymatycznych należą wytwarzane w organizmie m.in. takie związki jak: glutation, kreatynina, kwas moczowy, cysteina, melatonina. Antyutleniacze zawarte są także w wielu produktach pochodzenia roślinnego, należą do nich m.in.: witamina C, witamina E, β-karoten, polifenole, cynk, selen.
Antyoksydanty zawarte w pożywieniu mogą wspomóc organizm w walce z wolnymi rodnikami oraz zapobiegać stresowi oksydacyjnemu.
Zdrowa dieta
Właściwie skomponowana dieta bogata w owoce i warzywa może być czynnikiem chroniącym przed chorobami układu krążenia. Bogatym źródłem antyutleniaczy w Polsce są rośliny z rodziny krzyżowych, w tym brokuły oraz burak ćwikłowy. Zawarte w nich antyoksydanty m.in. hamują proces utleniania frakcji LDL, przez wychwytywanie wolnych rodników mogą opóźniać procesy starzenia.
Korzyści zdrowotne wynikające z konsumpcji owoców i warzyw są ogromne. Wynika to z obecnych w owocach i warzywach witamin i prowitamin, np. witamina C, tokoferole, karotenoidy a także z bogactwa i różnorodności związków polifenolowych. Związki polifenolowe wykazują silne właściwości antyutleniające.
Związki polifenolowe
Związki polifenolowe stanowią bardzo dużą grupę związków, do których należą m.in. flawony i flawanole, flawanony i flawanonole, flawonole (np. katechiny, proantocyjany), taniny, antocyjany. Choć polifenole są związkami najpowszechniej występującymi w diecie niestety nie wykazują największej aktywności w organizmie ludzkim, prawdopodobnie wynika to z niskiego wchłaniania lub szybkiej degradacji tych związków.
Źródłem związków polifenolowych jest bardzo wiele produktów. Do najważniejszych zalicza się: owoce oraz napoje takie jak herbata i czerwone wino. Pewne polifenole, jak kwercytyna obecne są w warzywach, płatkach zbożowych, roślinach strączkowych, flawanony występują w owocach cytrusowych, a izoflawony w soji. Wszechobecną grupę flawonoidów są flawony, rezprezentowane głównie przez kwercytynę i kampferol. Bogatym źródłem jest cebula, jarmuż, por, brokuł, jagody. Zielona herbata i czekolada są zdecydowanie najbogatszym źródłem katechin, które obecne są także w czerwonym winie i owocach. Napar z zielonej herbaty zawiera około 200mg katechin. Zazwyczaj w produktach żywnościowych obecnych jest kilka różnych związków polifenolowych. Do flawonoidów zaliczane są także antocyjany, których bardzo dobrym źródłem jest czerwone wino, płatki zbożowe, warzywa liściaste i korzeniowe (np. bakłażan, kapusta, fasola, rzodkiewki), występują także w owocach (np. truskawki, wiśnie, czerśnie).
Witaminki
Witamina C występuje w produktach roślinnych, głównie w surowych owocach i warzywach. Do roślin najbogatszych w kwas askorbinowy należą owoce dzikiej róży, czarne porzeczki, truskawki, owoce cytrusowe, a z warzyw - kapustne. Najważniejszym fizjologicznym antyoksydantem hydrofobowym, chroniącym błony komórkowe, jest witamina E. Witamina E jest bardzo rozpowszechniona w przyrodzie, zarówno w świecie roślinnym jak i zwierzęcym. Bogatym źródłem tego składnika są tłuszcze roślinne, podczas gdy tłuszcze zwierzęce zawierają jej stosunkowo niewiele. Do antyutleniaczy zalicza się także karotenoidy. Źródłem karotenoidów są produkty pochodzenia roślinnego - żółte, pomarańczowe i czerwone warzywa i owoce, np. marchew (α- i β-karoten), pomidory (likopen), papryka (kapsantyna) jak również zielone liście warzyw np. szpinak, brokuły (luteina), ubogie w te związki są natomiast produkty zbożowe. Najbogatszym źródłem karotenoidów jest czerwony olej palmowy.
Warto wzbogacić codzienną dietę o warzywa i owoce będące źródłem naturalnych antyutleniaczy. Korzyści bardzo zachęcające - opóźnianie procesów starzenia, ochrona przed wieloma chorobami, a także piękna figura!
Iwona Kucharska,
Dietetyk
Nasza fizjologia a "zbędne kilogramy"
Nadwaga i otyłość są przykładem choroby złożonej, w powstawaniu której bierze wiele różnych czynników. Przyjmując założenie, że czynniki genetyczne wchodzą w...
Czytaj więcej
Zimowe podjadanie
Sezon zimowy to czas, gdy nasz organizm przechodzi wiele zmian... Matka Natura funduje nam mroźne, bezsłoneczne dni, które odciskają piętno na...
Czytaj więcej
Dieta antystresowa
Stres towarzyszy nam niemal codziennie. Niestety, ma on niekorzystny wpływ nie tylko na nasze zdrowie i samopoczucie, ale także wpływa na...
Czytaj więcej
Słodycze: jeść czy nie jeść? - oto jest pytanie...
Któż z nas nie staje czasem przed takim dylematem widząc kuszące słodkości? Zwłaszcza wtedy, gdy zaczynamy się odchudzać. Wspaniałe postanowienie o...
Czytaj więcej
Święta święta i ... na dietę
Minęły święta, a Ty z przerażeniem patrzysz na wskaźnik wagi? W dodatku odkrywasz, że trudno Ci zmieścić się w sukienkę, którą...
Czytaj więcej
|