Ślubne tematy

Przemiana materii

Nowy Rok, kolejny, bo już 2011... i znów o rok starsi. Nawet, jeśli wciąż czujemy się młodzi duchem i młodo wyglądamy to jednak nasz organizm skrupulatnie odlicza upływający czas.

Małe dzieci potrafią zjadać dużo i zazwyczaj im to nie szkodzi. W wieku dojrzewania jest podobnie. Młode organizmy potrzebują znacznie więcej energii - do budowy, do rozwoju, do funkcjonowania, zwłaszcza, że młodzi ludzie żyją bardzo intensywnie - nauka, dodatkowe zajęcia, sport, hobby... Na to wszystko organizm potrzebuje dużo energii. W wieku późniejszym, gdy już pracujemy nadal żyjemy intensywnie - praca często do późnych godzin, po pracy mnóstwo obowiązków domowych, zajęcia dodatkowe... W tym wszystkim trudno znaleźć czas na spożycie choćby śniadania, nie mówiąc o obiedzie. A z wiekiem niestety obniża się przemiana materii. Mija kolejny rok i choć zwracamy uwagę na to, co i w jakiej ilości się zjada waga uparcie pokazuje więcej.  Oczywiście często jest to złożona sytuacja - nieregularne spożywanie posiłków, siedzący tryb życia, mała aktywność fizyczna, zła jakość spożywanych produktów, fast foody...

Podstawowa przemiana materii jest zależna od wielu czynników - wieku, płci, wzrostu, masy ciała a także w mniejszym stopniu od stanu zdrowia, stanu odżywienia, gruczołów endokrynowych oraz czynników genetycznych. U dorosłego człowieka kształtuje się ona na stałym poziomie, choć wraz z wiekiem obniża się. Szacuje się, że jest to około 2% spadek na każde 10 lat życia po 21. roku życia. Stąd bardzo często po przekroczeniu 30. roku życia obserwujemy delikatny przyrost masy ciała.

Przemianę materii można zwiększyć. Najprostszym sposobem jest aktywność fizyczna. Ćwiczenia fizyczna są dla naszego organizmu bardzo korzystne - spalamy wówczas kalorie, których zazwyczaj chcemy się pozbyć jednocześnie motywujemy nasze mięśnie do pracy. Następuje rozbudowa tkanki mięśniowej kosztem tkanki tłuszczowej. Efekt widoczny na zewnątrz - tkanka mięśniowa objętościowo jest mniejsza niż tkanka tłuszczowa - ciało jest szczuplejsze, elastyczniejsze, sprężyste. Ponadto przemiana materii zachodząca w tkance mięśniowej jest znacznie wyższa niż w tkance tłuszczowej. Szacuje się, że osoba o atletycznej budowie ciała może mieć wyższą przemianę materii nawet o 6% w porównaniu z osobą o zbliżonym wzroście i masie ciała, która jednak nie uprawia sportu.  Dlatego osoby regularnie ćwiczące, sportowcy mogą zjadać znacznie więcej - ich organizm spala po prostu znacznie więcej energii. Aktywność fizyczna nie jest jednak jedynym sposobem zwiększenia przemiany materii.

Nie bez znaczenia jest sposób odżywiania. A konkretniej regularne odżywianie. Wówczas przemiana materii zachodzi na stałym określonym poziomie. W przypadku nieregularnego odżywiania i stanu niedożywienia organizm zmniejsza przemianę materii, dążąc do zachowania homeostazy zmniejsza swoją przemianę materii. Po spożyciu każdego posiłku wzrasta przemiana materii - jest to zjawisko określane terminem termogenezy bezdrżeniowej lub ciepłotwórczym działaniem pokarmu, czyli wzrost przemiany materii związany głównie z trawieniem wchłanianiem i transportem składników odżywczych w organizmie. Dieta mieszana zwiększa przemianę materii o  około 10%.

Obok termogenezy bezdrżeniowej jest także termogeneza drżeniowa - reakcja organizmu na obniżoną temperaturę objawiająca się drżeniem mięśni. Wówczas nasilają się procesy kataboliczne mające na celu zwiększoną produkcję ciepła w ustroju. Kiedy się rodzimy w naszych organizmach jest tzw. brązowa tkanka tłuszczowa.  Nazwa pochodzi od jej brązowego zabarwienia wynikającego z silnego ukrwienia i unerwienia. W tkance tej następuje uwalnianie energii w postaci ciepła z nadwyżki spożytej energii. Umiejscowiona jest ona przede wszystkim wzdłuż kręgosłupa i na śródpiersiu. Najwięcej brązowej tkanki znajduje się u niemowlaków. Z wiekiem jej ilość zmniejsza się. Jednak picie dużych ilości zielonej herbaty stymuluje powstawanie tej tkanki. Dodatkowo w zielonej herbacie jest dużo katechin, które wspomagają działanie innych substancji termogenicznych zawartych w papryce ostrej, pieprzu Cayenne czy imbirze.  Zielona herbata zawiera jeszcze inne cenne właściwości - polifenole będące naturalnymi antyutleniaczami, które wyłapując wolne rodniki opóźniają procesy starzenia. Ale to już zupełnie inna historia...

Iwona Kucharska

 Dietetyk

Twoje imię i nazwisko lub pseudonim:
Adres e-mail znajomego:
Wyślij